Περιβαλλοντικό πρόγραμμα: “Πανδημία : Να το δούμε ως ευκαιρία”
Υπεύθυνη προγράμματος: Λαζαρία Ταραμάνη (ΠΕ02)
ΠΑΝΔΗΜΙΑ: να το δούμε ως ευκαιρία
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αφορμάται από τις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα, όπως και η χώρα μας, εξαιτίας της πανδημίας Covid-19 του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2.
Το γεγονός ότι έχει επηρεάσει όλα τα επίπεδα της ζωής μας, η οποία μοιάζει να απειλείται, καθιστά τη γνώση του προβλήματος αναγκαία, ώστε να καταστεί εφικτή η διαχείρισή του. Το πρόγραμμα θέλει να καλλιεργήσει την ιδέα να δούμε την πανδημία ως ευκαιρία. Ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό της αντίληψής μας για τη ζωή, που δεν είναι δεδομένη αλλά υπόκειται σε φυσικούς νόμους, ευκαιρία για αλλαγή του υπερκαταναλωτικού προτύπου ζωής, που οδήγησε τον πλανήτη σε κατάσταση αδυναμίας, ευκαιρία για αλλαγή αξιακού κώδικα, ευκαιρία για γνώση, για αλληλεγγύη, ευκαιρία να δώσουμε ξανά χώρο στη φύση.
Ένα βασικό εργαλείο που διαθέτουν οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες για να διαχειριστούν την περιβαλλοντική κρίση, να σχεδιάσουν και να δρομολογήσουν την Αειφόρο Ανάπτυξη είναι η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία. Σε αυτό συγκλίνουν στις διακηρύξεις τους όλοι οι σημαντικοί οργανισμοί, όπως ο ΟΗΕ, UNEP, UNESCO, UNICEF, που συμφωνούν ότι η Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία αποτελεί το πλέον κατάλληλο εκπαιδευτικό πλαίσιο για την προσέγγιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων. Προς το σκοπό αυτό, το ΚΠΕ Μεσολογγίου εκπόνησε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα “Πανδημία: να το δούμε ως ευκαιρία”, ώστε να ενισχύσει την εκπαίδευση των μαθητών για τις πανδημίες και τις αναδυόμενες μεταδοτικές ασθένειες, που σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μαζί με την αλλαγή του κλίματος, αποτελούν τις δύο μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.
Σκοπός του προγράμματος
Το πρόγραμμα , στο πλαίσιο του οποίου θα εκπονήσουμε διδακτικό σενάριο με τίτλο ” Ας ανοίξουμε τους Φούρνους… για να μην καούμε” επιδιώκει να γνωρίσουν οι μαθητές/τριες του ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ -Λ.Τ. ΦΟΥΡΝΩΝ ΚΟΡΣΕΩΝ το πρόβλημα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2/Covid-19 και να προβληματιστούν γύρω από τις αιτίες που την προκάλεσαν, καθώς και τις πρακτικές διαχείρισης του προβλήματος και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε να διασφαλιστεί η υγεία μας στο μέλλον.
Επιμέρους στόχοι
-
- Να γνωρίσουν το πρόβλημα της πανδημίας του νέου κορωνοϊού Covid-19 και το ιστορικό των πανδημιών στη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας.
- Να ερμηνεύουν, να συγκρίνουν και να κατανοούν τα βαθύτερα αίτια που προκαλούν τις πανδημίες. Να χρησιμοποιούν την κεκτημένη γνώση στη δημιουργία πολυτροπικών εκπαιδευτικών μέσων και να μετατρέπουν τη θεωρία σε πράξη.
- Να αναλύουν τις πληροφορίες και να ανιχνεύουν κίνητρα και αιτίες.
- Να συνεργάζονται και να επικοινωνούν, να εντοπίζουν τα βασικά στοιχεία ενός προβλήματος, να προχωρούν σε γενικεύσεις και να διεξάγουν συμπεράσματα.
- Να ελέγχουν δεδομένα, να επικρίνουν ή να υποστηρίζουν απόψεις βάσει κριτηρίων.
- Να ευαισθητοποιηθούν στα ζητήματα του περιβάλλοντος και να συνειδητοποιήσουν ότι η προστασία της υγείας των ανθρώπων περνάει μέσα από την προστασία των οικοσυστημάτων και των φυσικών πόρων.
- Να εκτιμήσουν αξίες που προάγουν την υγεία και το περιβάλλον.
Υλοποίηση του προγράμματος
Μέσα από μια σειρά διαδοχικών δραστηριοτήτων που ενεργοποιούν μαθητές και μαθήτριες να εργαστούν ομαδικά, να επικοινωνήσουν, να σκεφτούν κριτικά και δημιουργικά, καλύπτονται μια σειρά από ζητήματα που σχετίζονται με τα αίτια και τις επιπτώσεις των πανδημιών, καθώς και με τους τρόπους διαχείρισης του προβλήματος και τα μέτρα αντιμετώπισής του.
Οκτώβριος:
Τον Οκτώβριο, λοιπόν,ξεκινήσαμε, να μελετούμε σε ομάδες τι είναι οι πανδημίες και πώς προκαλούνται. Για αυτό είδαμε το βίντεο που μας προτείνεται στη σελίδα του ΚΠΕ Μεσολογγίου:
Νοέμβριος:
Με βάση το υλικό που μελετήσαμε δημιουργήσαμε με την τάξη της Β’ Θεωρητικής Κατεύθυνσης και τις μαθήτριες Κωνσταντίνα Καμίτση, Ισιδώρα Μαρκάκη και Μαρία Παδιά, συνεργατικά μια χρονογραμμή με τις πανδημίες που συντάραξαν την ανθρωπότητα κατά τη διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας της (20ος – 21ος αιώνας), συμπεριλαμβάνοντας κατά την κρίση τους τα πιο βασικά στοιχεία. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησαν λογισμικό δημιουργίας χρονογραμμής, το Sutori.
https://www.sutori.com/en/story/pandemia-na-to-doume-os-eukairia–Lha47HpdmoBhpC2s4o2W6gAD
Με την ολοκλήρωση της εργασίας τους, οι μαθητές/τριες παροτρύνονται να παρουσιάσουν το αποτέλεσμα της έρευνάς τους καθώς και τα κριτήρια επιλογής των στοιχείων που συμπεριέλαβαν στη χρονογραμμή. Η ολομέλεια της τάξης σχολιάζει και συγκρίνει τις χρονογραμμές και ομαδοσυνεργατικά μετά από αναγκαίες αλληλοσυμπληρώσεις, όπου υπάρχουν, δημιουργείται μία ενιαία σύνθεση-χρονογραμμή με τις πανδημίες που σημάδεψαν τη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας.
Δεκέμβριος:
Η εκπαιδευτικός Ταραμάνη Λαζαρία (ΠΕ02) ξεκίνησε με το ερώτημα ποιος ήταν ο φορέας μετάδοσης των ασθενειών σε όλες τις περιπτώσεις των πανδημιών, ώστε να εισάγει τους μαθήτριες στη νέα αυτή δραστηριότητα και να αναδυθεί το κεντρικό θέμα. Αφήνει τους μαθήτριες να απαντήσουν ελεύθερα και γίνεται συζήτηση γύρω από το ζήτημα.
Ο Βαλάντης Μαρκάκης, η Κωνσταντίνα Μαρκάκη, η Ευηάννα Καμίτση, η Σεβαστή Παναγιώτου κι ο Στέλιος Μαρκάκης της Γ’ Γυμνασίου, με βάση τη συζήτηση, τις πηγές που μελέτησαν και μια νέα διαδραστική πηγή που τους δόθηκε (πηγή 1)* κλήθηκαν να δημιουργήσουν ένα επικοινωνιακό υλικό που να αναδεικνύει:
α) τη σύνδεση καθεμιάς από τις πανδημίες με το/τα συγκεκριμένα ζώα που τις προκάλεσαν και
β) την ανθρώπινη αδιαφορία για την επίπτωση (πανδημίες) που έχει στην ανθρωπότητα η καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων και η εκμετάλλευση της άγριας πανίδας.
Το ΚΠΕ Μεσολογγίου προτείνει στο πρόγραμμα για τη διεκπεραίωση αυτού του σκοπού ένα ψηφιακό εργαλείο infographic . Οι μαθητές στο πρώτο αυτό στάδιο συγκέντρωσαν τα δεδομένα και κατέστρωσαν την ιδέα τους μέσα από καταιγισμό προτάσεων, ώστε να μετατρέψουν το λόγο σε εικόνα και να δημιουργήσουν οπτικοποιημένα μηνύματα.
Οι μαθητές προχώρησαν στη δημιουργία του infographic, που αναδεικνύουν τη σύνδεση των ζωονόσων με τις πανδημίες και την ανθρώπινη κατά βάση ευθύνη για το πρόβλημα.
Ακολούθησε η παρουσίαση των εργασιών στην ολομέλεια της τάξης και ο σχολιασμός τους.
Στόχος της δραστηριότητας αυτής ήταν η ενστάλαξη στους μαθητές/τριες της πεποίθησης ότι η προστασία της υγείας των ανθρώπων περνάει μέσα από την προστασία των οικοσυστημάτων και των φυσικών πόρων αλλά και η διάχυση του μηνύματος αυτού σε όσο το δυνατό περισσότερους, οπότε στη συνέχεια οι μαθητές/τριες παροτρύνονται να επικοινωνήσουν τα μηνύματά τους μέσω της ιστοσελίδας του σχολείου τους σε όσο το δυνατό περισσότερους αποδέκτες, καλλιεργώντας ταυτόχρονα την ανάπτυξη των επικοινωνιακών δεξιοτήτων τους με σύγχρονες μορφές ηλεκτρονικής επικοινωνίας.
Στόχος της δραστηριότητας είναι επίσης η καλλιέργεια και ανάπτυξη ικανότητας σύνθεσης, παρουσίασης και απεικόνισης της πληροφορίας με πολύ αυστηρά κριτήρια, τέτοια που θέτει ένα εργαλείο infographic (όσο το δυνατόν λιγότερο κείμενο και περισσότερα γραφικά για να είναι ελκυστικό, καλαίσθητο και ενδιαφέρον, πάνω από όλα αναγνώσιμο, κείμενο συμπυκνωμένο και μεστό που μπορεί να προκαλέσει το συναίσθημα ώστε να επιτύχει τους επικοινωνιακούς σκοπούς διάχυσης των μηνυμάτων κ.ά.)
Ιανουάριος:
Όλοι οι μαθητές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα δημιούργησαν ένα κείμενο στο οποίο αιτιολογείται η συχνότητα εμφάνισης των πανδημιών, σε συνεργατικό έγγραφο όπως το google doc (πηγή 5)**.
https://docs.google.com/document/d/1rXq9ESv7UmISqVQxmPdPmF5F1iQ20kxRd8GgRj8JZSs/edit?usp=sharing
Δημιουργήθηκε ένας ενιαίος κατάλογος αιτιών, ώστε η ομάδα να συμβάλει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας στο θέμα της πανδημίας.
Στους στόχους της συγκεκριμένης δραστηριότητας περιλαμβάνονται η μάθηση, η κοινωνικοποίηση, η μέγιστη εισροή νέων ιδεών, η ποικιλία απόψεων, η κριτική αξιολόγηση μέσα από τον έλεγχο του περιεχομένου, η διαμοίραση της γνώσης, η συγγραφή κειμένων υψηλότερης ποιότητας και η ενίσχυση των διαπροσωπικών σχέσεων των μαθητών.
Φεβρουάριος:
Οι μαθητές/τριες Φίλιππος Αμοργιανός, Τάσος Κόνδυλας, Βασιλική Γλαρού, Ιωάννα Κόνδυλα και Μαρία Σκαραμάγκου, καλούνται να υφάνουν νέα δραστηριότητα που είναι και πάλι οι αιτίες που οδηγούν στην αυξανόμενη εμφάνιση ζωονόσων. Στόχος τώρα είναι η εμπέδωση της πολύ βασικής αυτής διάστασης του προβλήματος – τα αίτια που το δημιουργούν – μέσα από την επεξεργασία τους με έναν άλλο επικοινωνιακό και συνεργατικό τρόπο και ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει στην εγχάραξη της γνώσης με άλλους τρόπους, τη η δημιουργία κόμικ .
Επισημαίνουμε στους μαθητές/τριες να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην παράθεση των εικόνων και των συνοπτικών κειμένων ώστε να αποδοθεί η αφηγηματική ροή αλλά και η πλοκή της ιστορίας.
Προβληματίστηκαν για το σενάριο, την οπτική απόδοση της ιστορίας, το περιεχόμενο των κειμένων και την οργάνωση των κάδρων και προχώρησαν στην “κινηματογραφική” απεικόνιση του θέματος. Με ένα ψηφιακό εργαλείο τέτοιου τύπου ζητήματα σύνθετα, όπως τα αίτια που προκαλούν τις πανδημίες, προσεγγίζονται καλύτερα και γίνονται περισσότερο κατανοητά από τους μαθητές/τριες, ενώ εξοικειώνονται με αυτά ακόμα και οι πιο απρόθυμοι, αφού συνδυάζονται με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, που λειτουργούν ως κίνητρο δημιουργίας.
Σε ένα άλλο επίπεδο στόχων επιδιώκεται η ενεργοποίηση πολλαπλών ερεθισμάτων και πολλαπλών τύπων μάθησης,καθώς τα κόμικς είναι πολυμεσικά εργαλεία. Επίσης, επιδιώκεται η ανάδειξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων,η ανάπτυξη οπτικού και τεχνολογικού αλφαβητισμού,καθώς ζούμε στην εποχή της εικόνας και των ΤΠΕ, η διαθεματικότητα και η καλλιέργεια της κριτικής και δημιουργικής σκέψης μέσα από τη συνδυαστική χρήση κειμένου και εικόναςσε μια ενιαία μορφή έκφρασης.
Μάρτιος:
Οι μαθητές/τριες αναλαμβάνουν ρόλους με συγκεκριμένες αρμοδιότητες για να δημιουργήσουν βίντεο. Οι ομάδες ανασυγκροτούνται λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες κλίσεις και προτιμήσεις των μαθητών/τριών. Έτσι, δημιουργούνται: οι ομάδες σεναρίου, σκηνοθεσίας, συλλογής οπτικού υλικού, ήχου, τεχνικής επεξεργασίας και σύνταξης κειμένων.
Με την ολοκλήρωση της παραγωγής το βίντεο προβάλλεται στην τάξη και σε ειδική εκδήλωση στο σχολείο αλλά και την τοπική κοινότητα την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου) με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση στο θέμα της πανδημίας και της περιβαλλοντικής ευθύνης των πολιτών. Η μουσική του επένδυση, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, μπορεί στην εκδήλωση να υποστηριχθεί και με ζωντανή μουσική, όπως και η αφήγηση των κειμένων που έχουν ενσωματωθεί στο βίντεο μπορούν να ενισχυθούν με ζωντανό λόγο από τους μαθητές/τριες.
Στους στόχους της δραστηριότητας αυτής, παράλληλα με την οικειοποίηση από τους μαθητές/τριες των μέτρων που μπορούν να ληφθούν για τη διαχείριση του προβλήματος, είναι η δημιουργία διάθεσης συμμετοχής σε δράσεις και πρωτοβουλίες για το περιβάλλον, η άσκηση στην επικοινωνία με χρήση πολλών σημειωτικών τρόπων ταυτόχρονα (βίντεο, κείμενο κ.ά.), η δημόσια προβολή των προσωπικών κρίσεων και πεποιθήσεων και γενικότερα η δημόσια έκφραση λόγου.
https://drive.google.com/file/d/1qQA9Flc6ivVx_sMzKR7fsHnPcvlBMNnZ/view?usp=drive_link